O historii sztandaru zrabowanego w czasie zawieruchy II wojny światowej, szczęśliwie odnalezionego i zwróconego naszemu miastu dowiecie się z kolejnego odcinka naszego cyklu.
Spośród przechowywanych w tomaszowskim Muzeum im. Antoniego hr. Ostrowskiego sztandarów instytucji i organizacji niewątpliwie najcenniejszy jest ufundowany w 1928 r. sztandar Państwowego Seminarium Nauczycielskiego Męskiego działającego w Tomaszowie w latach 1919-1932. Po rozwiązaniu Seminarium w wyniku reformy systemu oświatowego, sztandar przekazano do tomaszowskiego Muzeum Regionalnego działającego wówczas przy Polskim Towarzystwie Krajoznawczym. Kustoszem Muzeum był wtedy ks. Kazimierz Olszewski, wcześniej kapelan Seminarium.
Sztandar zaginął w czasie II wojny światowej, zrabowany przez okupanta jako „trofeum”, może wzięty za sztandar wojskowy? Dalsze losy w czasie wojny nie są znane, wiadomo tylko że znalazł się w Austrii, będącej od 1938 r. częścią III Rzeszy. Ostatecznie znalazł się w Heeresgeschichtliches Museum (Muzeum Historii Wojska) w Wiedniu.
Odnaleziony został w 1991 r. - dr Herbert Michel zwrócił uwagę na jego niewojskowy charakter. Wiadomość o znalezisku dotarła do Ambasady Rzeczypospolitej Polskiej w Wiedniu, a następnie do Pełnomocnika Rządu ds. Polskiego Dziedzictwa Kulturalnego za Granicą.
Sztandar powrócił do tomaszowskiego Muzeum w 1995 r. Można go było zobaczyć na wystawie „Almanach Tomaszowa”.
(Opracował: dr Daniel Warzocha, Muzeum w Tomaszowie Maz. im. Antoniego hr. Ostrowskiego)